ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଏକ ‘ଅନିଶ୍ଚିତ ମୁହୂର୍ତ୍ତ’ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଗତି କରୁଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ଏକ ବିରଳ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି ବୋଲି ଜାତିସଂଘ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ‘ବିଶ୍ୱ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ସମ୍ଭାବନା’ ଉପରେ ଜାତିସଂଘର ସଦ୍ୟତମ ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ଭାରତକୁ ୬.୩ ଜିଡିପି ବିକାଶ ହାର ସହିତ ସବୁଠୁ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଛି। ଆନୁମାନିକ ୬.୪ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାର ସହିତ ବିକାଶର ଏହି ଗତି ୨୦୨୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଅପରପକ୍ଷରେ, ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ବାଣିଜ୍ୟିକ ଉତ୍ତେଜନା, ନୀତିଗତ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଏବଂ ସୀମାପାର ନିବେଶରେ ହ୍ରାସ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ସମ୍ଭାବନା ଦୁର୍ବଳ ରହିଛି।
ଭାରତର ବିକାଶ ହାର ସର୍ବାଧିକ ୬.୩% ଥିବା ବେଳେ ଚୀନର ୪.୬%, ଆମେରିକାର ୧.୬% ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିକାଶ ହାର ୨.୪% ରହିଛି। ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦୃଢ଼ ଘରୋଇ ଚାହିଦା ଏବଂ ନିରନ୍ତର ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି। ଏହି କାରକଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାୟୀ ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି ଏବଂ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି, ଯାହା ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ରହି ୨୦୨୫ରେ ୪.୩ ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଆର୍ଥିକ ବଜାର ମଧ୍ୟ ଏହି ଆଶାବାଦକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି। ସ୍ଥାୟୀ ନିବେଶକଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ଷ୍ଟକ୍ ସୂଚକାଙ୍କଗୁଡିକ ଦୃଢ ଲାଭ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି। ଅନୁକୂଳ ନୀତି ଏବଂ ନମନୀୟ ବାହ୍ୟ ଚାହିଦା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇ ଉତ୍ପାଦନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ରପ୍ତାନି, ବିଶେଷ କରି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ଭଳି ରଣନୀତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ, କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଏହି ସୂଚକାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ମିଳିତ ଭାବେ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଭାରତର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା କେବଳ ଦୃଢ଼ ଭାବେ ତିଷ୍ଠି ନାହିଁ, ବରଂ ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ବୈଶ୍ୱିକ ପରିବେଶରେ ମଧ୍ୟ ଅଗ୍ରଗତି କରୁଛି।
ଭାରତର ପୁଞ୍ଜି ବଜାର ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଘରୋଇ ସଞ୍ଚୟକୁ ନିବେଶରେ ବିନିଯୋଗ କରି ସେଗୁଡ଼ିକ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଛନ୍ତି। ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା, ସେୟାର ବଜାର ରେକର୍ଡ ଉଚ୍ଚତା ଛୁଇଁଥିଲା। ଭୌଗୋଳିକ ରାଜନୈତିକ ଉତ୍ତେଜନା ଏବଂ ଘରୋଇ ଅନିଶ୍ଚିତତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହା ଅନେକ ଉଦୀୟମାନ ବଜାରକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା। ଖୁଚୁରା ନିବେଶକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ୨୦୨୦ରେ ୪.୯ କୋଟିରୁ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ୧୩.୨ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହି ତୀବ୍ର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଭାରତର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଆର୍ଥିକ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।
ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ରୂପାୟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଜାତୀୟ ଆକାଉଣ୍ଟସ୍ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ, ସ୍ଥିର ମୂଲ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ବା ଜିଭିଏ ପ୍ରାୟ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ୨୦୧୩-୧୪ରେ ୧୫.୬ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଆନୁମାନିକ ୨୭.୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ହୋଇଛି। ଏହି ସ୍ଥିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ପରିଦୃଶ୍ୟରେ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରର କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ଭୂମିକାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ଭାରତର ମୋଟ ରପ୍ତାନୀ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୭୭୮.୧ ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ୬.୦୧% ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୪-୨୫ରେ ରେକର୍ଡ ୮୨୪.୯ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହା ୨୦୧୩-୧୪ରେ ୪୬୬.୨୨ ବିଲିୟନ ଡଲାର ତୁଳନାରୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଲମ୍ଫକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ ଯାହା ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ନିରନ୍ତର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ସେବା ରପ୍ତାନୀ ପ୍ରମୁଖ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବାହକ ହୋଇ ରହିଛି, ଯାହାକି ସର୍ବକାଳୀନ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ୩୮୭.୫ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହା ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୩୪୧.୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ତୁଳନାରେ ୧୩.୬ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। କେବଳ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫ରେ ସେବା ରପ୍ତାନୀ ବାର୍ଷିକ ୧୮.୬ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୩୫.୬ କୋଟି ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ୨୦୧୩-୧୪ରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ଆକାର ୧୫୨ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଥିବା ବେଳେ କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ଏହାର ନିରନ୍ତର ଜାଗତିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଉତ୍ପାଦକୁ ବାଦ ଦେଇ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରପ୍ତାନୀ ମଧ୍ୟ ଏକ ନୂଆ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ବର୍ଷର ୩୫୨.୯ ବିଲିୟନ ଡଲାର ତୁଳନାରେ ୬ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୪-୨୫ରେ ୩୭୪.୧ ବିଲିୟନ ଡଲାରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବାଧିକ ବାର୍ଷିକ ଅଣ-ପେଟ୍ରୋଲିୟମ୍ ବାଣିଜ୍ୟିକ ରପ୍ତାନୀ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ୨୦୧୩-୧୪ରେ ୩୧୪ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ତୁଳନାରେ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି। ଏହି ନିରନ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ଭଳି ରଣନୀତିକ କ୍ଷେତ୍ର ସମେତ ଭାରତର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ସୂଚାଉଛି।
ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ଏକ ନୂତନ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଛୁଇଁଛି। ଏଥିରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦନର ମୂଲ୍ୟ ୧,୨୭,୪୩୪ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା ୨୦୧୪-୧୫ରେ ୪୬,୪୨୯ କୋଟି ଟଙ୍କା ତୁଳନାରେ ୧୭୪ ପ୍ରତିଶତର ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧିକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ଏହି ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ସରକାରୀ ନୀତି ଏବଂ ପଦକ୍ଷେପର ପରିଣାମ, ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା ହାସଲ କରିବା।
ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରପ୍ତାନିରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। ୨୦୧୩-୧୪ରେ ଏହା ମାତ୍ର ୬୮୬ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ୨୦୨୪-୨୫ରେ ରପ୍ତାନି ପରିମାଣ ୨୩,୬୨୨ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଏହା ୩୪ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରାୟ ୧୦୦ଟି ଦେଶକୁ ରପ୍ତାନି କରାଯାଉଛି, ଯାହା ରଣନୀତିକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉପକରଣର ଏକ ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣକାରୀ ଭାବେ ଭାରତର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସ୍ଥିତିକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।
ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ମଧ୍ୟ-ବର୍ଷର ସଦ୍ୟତମ ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଭାରତର ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ଯାତ୍ରା, ନମନୀୟତା, ସଂସ୍କାର ଏବଂ ନବୀକୃତ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତାର ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ କାହାଣୀକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ। ଯେହେତୁ ବିଶ୍ୱ ଏକ ଜଟିଳ ଆର୍ଥିକ ପରିଦୃଶ୍ୟରେ ଗତି କରୁଛି, ଭାରତ କେବଳ ଝଡ଼ର ମୁକାବିଲା କରୁନାହିଁ; ଏହା ବିଶ୍ୱ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର କାହାଣୀକୁ ନୂଆ ରୂପ ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛି।
